Οι άνθρωποι που βιώνουν έντονο πάθος όταν είναι ερωτευμένοι συχνά αναφέρουν ότι νιώθουν σαν κάτι να του έχει παρασύρει ή ένα είδος φυσικού «ανεβάσματος». Σύμφωνα με τους ειδικούς, τέτοιες αντιδράσεις μπορεί να έχουν μία βάση, τουλάχιστον εν μέρει, στη χημεία του εγκεφάλου. Ισχυρίζονται ότι η αρχική έξαρση και το «ανέβασμα» της έξαψης, η ευφορία, και η χαρά που χαρακτηρίζουν τον παθιασμένο έρωτα απορρέουν από τα αυξημένα επίπεδα τριών βασικών χημικών ουσιών του εγκέφαλου: τη νορεπινεφρίνη, την ντοπαμίνη, και ιδιαίτερα τη φενυλεθυλαμίνη. Αυτά τα χημικά, που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές, επιτρέπουν στα εγκεφαλικά κύτταρα να επικοινωνούν μεταξύ τους, και είναι χημικώς όμοια με τις αμφεταμίνες (είδος ναρκωτικού). Επομένως, προκαλούν συναισθήματα παρόμοια με αυτά που δημιουργούν οι αμφεταμίνες, όπως ευφορία, χαρά, και έξαρση. Επιπλέον, η οξυτοκίνη και η ντοπαμίνη επίσης συμβάλλουν στη σεξουαλική διέγερση, κάτι το οποίο προσθέτει επιπλέον «καύσιμα» στον παθιασμένο έρωτα.
Η οξυτοκίνη, που εκκρίνεται από τον υποθάλαμο κατά τη διάρκεια του αγκαλιάσματος και της σωματικής οικειότητας, παίζει σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση των κοινωνικών δεσμών και στη ενίσχυση του συναισθήματος του να είναι κανείς ερωτευμένος. Αποτελέσματα πρόσφατων μελετών προσφέρουν περαιτέρω στοιχεία για το ρόλο της ντοπαμίνης στη χημεία του έρωτα. Σε αυτή την έρευνα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) για να σκανάρουν τους εγκεφάλους ανδρών και γυναικών ενώ κοιτούσαν φωτογραφίες του συντρόφου τους και ενός στενού φίλου τους. Ήταν οι φωτογραφίες των εραστών, όχι των φίλων, που έκαναν τις περιοχές του εγκεφάλου που είναι πλούσιες σε ντοπαμίνη να «φωτίσουν».
Τα ανεβάσματα που μοιάζουν με αυτά της αμφεταμίνης και η αυξημένη σεξουαλική διέγερση που συσχετίζονται με έναν καινούριο έρωτα τυπικά δε διαρκούν –ίσως εν μέρει επειδή το σώμα εν τέλει αναπτύσσει μία ανεκτικότητα στη φενυλεθυλαμίνη και τους σχετικούς νευροδιαβιβαστές, όπως κάνει και με τις αμφεταμίνες. Με τον καιρό, οι εγκέφαλοί μας απλώς αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στη ζήτηση για όλο και περισσότερη φενυλεθυλαμίνη για την παραγωγή των ιδιαίτερων αποτελεσμάτων του έρωτα. Επομένως, το ανέβασμα που νιώθουμε στην αρχή μιας σχέσης τελικά εξασθενεί. Αυτή η παρατήρηση προσφέρει μία πιθανή βιολογική εξήγηση για το γιατί ο παθιασμένος έρωτας διαρκεί λίγο.
Οι ειδικοί εντοπίζουν κι έναν άλλο παραλληλισμό με τη χρήση αμφεταμινών. Παρατηρούν ότι η αγωνία, η απόγνωση, και ο πόνος που ακολουθούν την απώλεια –ή ακόμα και την πιθανή απώλεια- μιας ερωτικής σχέσης είναι όμοια με αυτά που βιώνει ένα εθισμένο στις αμφεταμίνες άτομο όταν αποσύρεται από το ναρκωτικό. Και στις δύο περιπτώσεις, η απώλεια χημικών που φτιάχνουν τη διάθεση καταλήγει σε μία μερικές φορές παρατεταμένη περίοδο συναισθηματικού πόνου.
Υπάρχουν άλλα χημικά του εγκεφάλου που να βοηθούν στη εξήγηση του γιατί μερικές σχέσεις διαρκούν πέρα από το αρχικό ανέβασμα του έρωτα; Σύμφωνα με μερικούς ειδικούς, η απάντηση είναι ναι. Η συνεχιζόμενη μετάβαση από τον ενθουσιασμό στο βαθύ δεσμό που είναι χαρακτηριστικός στις μακροχρόνιες σχέσεις αγάπης απορρέει, τουλάχιστον εν μέρει, από τη σταδιακά αυξανόμενη παραγωγή από τον εγκέφαλο μίας άλλης ομάδας νευροδιαβιβαστών που ονομάζονται ενδορφίνες. Αυτά τα χημικά που μοιάζουν με τη μορφίνη και μουδιάζουν τον πόνο είναι ουσίες που ανακουφίζουν και βοηθούν στη δημιουργία αισθημάτων ευφορίας, ασφάλειας, ηρεμίας, και γαλήνης. Επομένως, μας κάνουν να νιώθουμε καλά όταν είμαστε με το σύντροφό μας. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι εγκαταλελειμμένοι εραστές νιώθουν τόσο άσχημα μετά την απώλειά τους: στερούνται την ημερήσια δόση τους από χημικά που τους κάνουν να αισθάνονται καλά.
