Ποικίλες θεωρίες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν την προέλευση του σεξουαλικού προσανατολισμού, ιδιαίτερα της ομοφυλοφιλίας. Αρκετές έρευνες έχουνε γίνει με την πάροδο του χρόνου και αρκετά από τα ευρήματα είναι αντιφατικά. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ακόμα οριστική επιστημονική απάντηση.
Οι ψυχολογικές εξηγήσεις για την ανάπτυξη του ομοφυλοφιλικού προσανατολισμού σχετίζονται με γεγονότα ζωής, οικογενειακά μοτίβα, ή ατομικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά.
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ατυχείς ετεροφυλοφιλικές εμπειρίες οδηγούν ένα άτομο να γίνει ομοφυλόφιλο. Σε αντίθεση με αυτό το μύθο, τα δεδομένα των ερευνών υποστηρίζουν ότι ο ομοφυλοφιλικός προσανατολισμός δεν αντανακλά ούτε έλλειψη ετεροφυλοφιλικών εμπειριών ούτε ιστορικό αρνητικών ετεροφυλοφιλικών εμπειριών. Μερικές φορές πιστεύεται ότι οι ομοφυλόφιλες γυναίκες επιλέγουν αυτό τον προσανατολισμό επειδή δεν εμπιστεύονται τους άνδρες παρά επειδή έλκονται από γυναίκες. Το πόσο παράλογο είναι αυτό το επιχείρημα γίνεται ξεκάθαρο αν το αντιστρέψουμε και ισχυριστούμε ότι η γυναικεία ετεροφυλοφιλία προκαλείται από φόβο και δυσπιστία προς τις γυναίκες.
Άλλοι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι νεαροί άνδρες και γυναίκες γίνονται ομοφυλόφιλοι επειδή έχουν αποπλανηθεί από μεγαλύτερους σε ηλικία ομοφυλόφιλους ή επειδή το «κόλλησαν» από κάποιον άλλο. Σε αντίθεση με αυτούς τους μύθους, η έρευνα υποδεικνύει ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός κατασταλάζει πιο συχνά πριν από τη σχολική ηλικία και ότι οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι άνθρωποι βιώνουν τις πρώτες τους σεξουαλικές εμπειρίες με άτομα που είναι κοντά στην ηλικία τους.
Μία άλλη επικρατούσα θεωρία σχετίζεται με συγκεκριμένα μοτίβα στο οικογενειακό υπόβαθρο του ατόμου. Η ψυχαναλυτική θεωρία διατείνεται ότι εμπλέκονται εμπειρίες της παιδικής ηλικίας καθώς και οι σχέσεις με τους γονείς. Ο Φρόιντ υποστήριζε ότι η σχέση του ατόμου με τον πατέρα και τη μητέρα του είναι κρίσιμη. Πίστευε ότι στη «φυσιολογική» ανάπτυξη, όλοι περνάμε από μια φάση ερωτισμού προς το ίδιο φύλο. Τα αγόρια μπορούν να εμείνουν σε αυτήν την ομοφυλοφιλική φάση αν έχουν άσχημη σχέση με τον πατέρα τους και υπερβολικά στενή σχέση με τη μητέρα τους. Το ίδιο πράγμα μπορεί να συμβεί σε μια γυναίκα αν αυτή αναπτύξει το «φθόνο του πέους». Μετέπειτα κλινικές έρευνες προσπάθησαν να επιβεβαιώσουν αυτή την υπόθεση. Αν και μερικοί ομοφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες προέρχονται από οικογενειακά υπόβαθρα με αυτή τη δυναμική, για πολλά ομοφυλόφιλα άτομα δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Επιπλέον, πολλοί ετεροφυλόφιλοι άνθρωποι μεγάλωσαν επίσης σε οικογένειες όπου κυριαρχούσε αυτό το μοτίβο. Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι κανένα συγκεκριμένο μοτίβο οικογενειακής ζωής δεν μπορεί να θεωρηθεί μεμονωμένα ως παράγοντας που οδηγεί σε ανάπτυξη είτε ομοφυλοφιλικού είτε ετεροφυλοφιλικού προσανατολισμού.
